Miejscowe Koło PZKO w Piotrowicach w 2012 roku
W 2012 roku aktywnie działał klub propozycji. W poniedziałek 9.1.2012 r. odbyło się spotkanie członków PZKO z przewodniczącymi Miejscowego Koła PZKO w Lutyni Dolnej i Miejscowego Koła PZKO w Wierzniowicach Marią Sztwiertnia i Józefem Tobołą. MK PZKO w Lutyni Dolnej działa od 1947 roku. Liczy 82 członków, najaktywniejszy jest chór mieszany „Lutnia“ z 103-letnią tradycją. Na urządzanie imprez wynajmuje gminny Dom Kultury. Ubiegły rok upłynął w Kole pod znakiem jubileuszu klubu młodych, który powstał w 1971 roku. Znaczące miejsce w działalności Koła zajmuje klub kobiet. Do tradycyjnych imprez należą: bale, festyny, prelekcje, wycieczki i wigilijki czy obchody Dnia Matki. PZKO w Wierzniowicach, które wchodzą dziś w skład Gminy Lutynia Dolna, powstało w 1947 roku. Dogodne położenie Domu PZKO, leżącego tuż nad Olzą, wykorzystują wierzniowiccy PZKO-wcy do organizowania imprez plenerowych. Długą tradycję mają tu imprezy czerwcowe związane z obrządkiem puszczania na wodę wianków. Od dwudziestu lat są częścią festynów na granicy czesko-polskiej. Początkowo granice przekraczano na specjalne jednorazowe przepustki, impreza nabierała rozmachu, przybywało dużo gości z Polski. Festyn rozpoczyna przejazd wozów alegorycznych, zaprzęgów konnych i traktorów, w programie są występy orkiestr dętych, zespołów szkolnych, zespołów folklorystycznych. W 2007 roku oddano do użytku odcinek żeglugi rekreacyjnej na Olzie, projekt był nazwany Śląska Wenecja. Dom PZKO stał się bazą wodniaków, korzysta z niego Klub Wodniacki Posejson. W Lutyni Dolnej jest polskie przedszkole i polska szkoła podstawowa, która ma charakter szkoły zbiorczej. Oba koła PZKO współpracują ze szkołą.
W sobotę 18.2.2012 r. odbyło się zebranie sprawozdawcze MK PZKO. Referat z działalności koła w 2011 roku przedstawiła jego przewodnicząca Jadwiga Karolczyk. Baza członkowska liczy 120 osób, z czego 30% udziela się aktywnie w pracy organizacji. W ubiegłym roku odbyły się tradycyjne imprezy, takie jak Dzień Matki, Strykówka, Mikołajówka. Wielką popularnością cieszyła się wystawa prac klubu kobiet. Klub propozycji zorganizował pięć spotkań tematycznych. Odbyła się wycieczka do Żywca i ogrodów w Pisarzowicach. Delegaci Koła brali udział w Konwencie Prezesów PZKO w Czeskim Cieszynie. Uchwalono plan pracy na następny rok. Zarząd Koła i komisja rewizyjna pracowały w niezmienionym składzie.
Z udziałem 16 osób obradował 5.3.2012 r. w Piotrowicach koło Karwiny Sejmik Gminny Kongresu Polaków w RC. Kongres reprezentowała, Małgorzata Rakowska, działaczka Towarzystwa Nauczycieli Polskich. Obecna była redaktor „Głosu Ludu“, Danuta Chlup. Informację z działalności polskich organizacji w gminie, Miejscowego Koła PZKO w Piotrowicach i Miejscowego Koła PZKO w Marklowicach, przedstawiła Jadwiga Karolczyk, przewodnicząca MK PZKO w Piotrowicach. W obu kołach organizowanych jest co roku po kilka imprez. W piotrowickim, liczącym 120 członków, aktywny jest klub kobiet i klub propozycji. Podobne imprezy urządza MK PZKO w Marklowicach, które liczy 90 członków. Oprócz tradycyjnych spotkań są to głównie zawody w tenisie stołowym i turnieje szachowe. Małgorzata Rakowska poinformowała o kampanii przed Spisem Powszechnym „Postaw na polskość“, dokumentacji dotyczącej zwrotu przedwojennych majątków polskich i obrad w Pradze dotyczących polskiego szkolnictwa. Podkreśliła bardzo ważną rolę „Głosu Ludu“, gazety wydawanej przez Kongres. W dyskusji zajęto się tematem Spisu Powszechnego. Piotrowice koło Karwiny są najliczniejszą gminą wiejską w Województwie Morawsko-Śląskim, zamieszkałą przez 5 350 obywateli, z czego przeszło 500 to obcokrajowcy. Są to ludzie, którzy mieszkają tu przez całe życie, ale również górnicy mieszkający w hotelu robotniczym i posiadający polski, ewentualnie słowacki paszport. Polaków w Piotrowicach koło Karwiny mieszka 699, bez osób które zadeklarowały podwójną czesko-polską narodowość. Delegatami na Zgromadzenie Ogólne Kongresu Polaków, które odbyło się 28.3.2012 r. w Czeskim Cieszynie, byli wybrani Jadwiga Karolczyk i Franciszek Żywczok. Pełnomocnikiem gminnym był wybrany ponownie Franciszek Żywczok.
„Działalność Klubów Kobiet PZKO” – to temat prelekcji, jaką wygłosiła 19.3.2012 r. Henryka Żabińska, działaczka Sekcji Kobiet przy Zarządzie Głównym PZKO, współautorka książki „Kluby Kobiet w życiu Związku“ z 2009 roku. Prelegentka przedstawiła sylwetkę Wandy Wójcik, jednej z najofiarniejszych działaczek Sekcji Kobiet. Dzięki jej pracowitości i sumienności dysponujemy archiwalnymi materiałami, które można było oglądnąć na planszach udostępnionych przez Ośrodek Dokumentacyjny Kongresu Polaków. Profesor Wanda Wójcik urodziła się w 1910 roku w Orłowie, była absolwentką Seminarium Nauczycielskiego w Śląskiej Ostrawie, posiadała aprobację język czeski i roboty ręczne. Zaocznie ukończyła studium fizyki, chemii i biologii na uniwersytetach w Brnie i Ołomuńcu. Biegle władała siedmioma językami. Jej ojciec zginął w obozie koncentracyjnym Mauthausen-Gusen. Działała w Miejscowym Kole PZKO w Orłowej, założyła Klub Nauczycieli Emerytów. Wygłaszała prelekcje, pisała kroniki. Całe swoje życie poświęciła pracy społecznej. Zmarła w 1988 r. i spoczywa na orłowskim cmentarzu. Obecni na prelekcji przypomnieli sobie również historię klubu kobiet w Piotrowicach koło Karwiny. Pierwsze Koło Gospodyń założono w latach 50., kiedy powstało MK PZKO w Piotrowicach. Kierowniczką została Anna Janusz, później prowadzenie klubu przejęły Elżbieta Piechaczek i Alojzja Błatoń, aktualną kierowniczką jest Wanda Fusek. Tradycyjną imprezą piotrowickiego klubu kobiet są wystawy robót ręcznych, haftów, dekoracji świątecznych lub prac na drutach. Klub wyjeżdża na spotkania działaczek, festyny, wycieczki. Jest również współorganizatorem wycieczek krajoznawczych organizowanych przez miejscowe koło PZKO. Oprócz organizacji własnych imprez odwiedza imprezy sąsiednich kół.
W sobotę 21.4.2012 r. odbyła się w Domu PZKO w Piotrowicach koło Karwiny konferencja międzynarodowa pt. „Wyniki polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej“. Jej organizatorami były organizacja pożytku publicznego Koexistencia o.p.s. i Miejscowe Koło PZKO w Piotrowicach. Obrady prowadzili Zoltán Domonkos, przewodniczący zarządu Koexistencia o.p.s. i Jadwiga Karolczyk, przewodnicząca MK PZKO. Patronat honorowy przyjęła konsul generalna Rzeczypospolitej Polskiej w Ostrawie, Anna Olszewska. Główny wykład wygłosił poseł do Parlamentu Europejskiego Jan Olbrycht. W swoim referacie przedstawił zadania poszczególnych organów Unii Europejskiej i ich kompetencje w stosunku do organów poszczególnych państw członkowskich. Prezydencja – to organ rotacyjny, kiedy co pół roku zmieniane jest państwo przewodniczące Unii – Polska przewodniczyła w drugim półroczu 2011 roku po Prezydencji węgierskiej a przed Prezydencją duńską. Omówił problematykę wdrażania funduszy strukturalnych, gdzie zwiększyły się wymagania Komisji Europejskiej i zaostrzyły kontrole. Dlatego każda inwestycja wspierana przez Unię Europejską będzie sprawdzana. Przy podejmowaniu przedsięwzięć za pieniądze europejskie powinniśmy pomyśleć, czy naprawdę tego potrzebujemy, czy wszyscy ludzie, których to dotyczy się na to zgadzają oraz, najważniejsze, aby inwestycja przyniosła efekt, a nie zwiększała kosztów. Konsul generalna Anna Olszewska mówiła o polskiej Prezydencji pod kątem działań Konsulatu Generalnego RP w Ostrawie. Wykłady wygłosili też Jerzy Czap, przewodniczący Sekcji Historii Regionu PZKO – nt. przygotowywanego wydania książki Stanisława Zahradnika „Polacy z Zaolzia w najwyższych organach ustawodawczych Czechosłowacji, Republiki Czeskiej i Polski 1919-2010“, Krzysztof Szelong, dyrektor Książnicy Cieszyńskiej nt. piotrowickiego aspektu wybuchu I Powstania Śląskiego w 1919 roku. Stanisław Gawlik w imieniu ruchu politycznego COEXISTENTIA przedstawił plan budowy tablicy interakcyjnej przypominającej ten czyn zbrojny w Piotrowicach, a Tadeusz Toman, dyrektor Koexistencia o.p.s. omówił wyniki Spisu Powszechnego. Wystąpił też wójt gminy Piotrowice koło Karwiny Marian Lebiedzik i przewodniczący ruchu politycznego COEXISTENTIA Sándor Pálffy. Przybył też wójt sąsiedniej gminy Zebrzydowice Andrzej Kondziołka. Uczestnicy obrad mieli możliwość zabrać głos w dyskusji. Informacje z obrad relacjonowali dziennikarze prasy polskiej na Zaolziu („Głos Ludu”, „Zwrot”), redakcja polska Czeskiego Radia w Ostrawie i redakcja REPORTU czeskiej telewizji publicznej.
We wtorek 8.5.2012 r. MK PZKO w Piotrowicach zorganizowało wycieczkę autobusową, której celem było małopolskie miasto Wadowice i sąsiedni Inwałd. Wadowice – to miejsce, w którym w 1920 r. urodził się papież Jan Paweł II. Zwiedziliśmy Bazylikę Ofiarowania Najświętszej Marii Panny na rynku wadowickim i Muzeum Jana Pawła II. Każdy już indywidualnie mógł kupić sobie popularną kremówkę. Papież-Polak jeszcze jako student, Karol Wojtyła, chodził na kremówki do cukierni na rynku i w ten sposób zrobił ogromną reklamę temu wyrobowi. W Inwałdzie spędziliśmy popołudnie w Parku Miniatur, gdzie znajdują się miniaturowe budowle polskie i światowe. Są tu też karuzele dla dzieci i inne atrakcje.
W sobotę 2.6.2012 r. MK PZKO w Piotrowicach zorganizowało dla swoich członków i sympatyków świetlicę z okazji Dnia Matki i Dnia Kobiet. Podczas imprezy były przygotowane zabawy dla dzieci, a paniom na imprezie wręczono kwiaty. Poczęstunek tradycyjnie przygotował klub kobiet. W ogrodzie koło Domu PZKO zawodnicy klubu łuczniczego „Juventus“ z Karwiny uczyli dzieci i dorosłych strzelania z łuku do specjalnie w tym celu umieszczonych tarczy. Każdy miał możliwość wypróbowania swoich umiejętności w tej dyscyplinie sportu. Gościem imprezy była 17-letnia studentka karwińskiego gimnazjum Karin Cieslarowa z Piotrowic koło Karwiny, mistrzyni świata w szybkim pisaniu na komputerze. Tytuł ten zdobyła w ubiegłym roku w Paryżu. W mistrzostwach brało udział przeszło 600 zawodników z 35 państw świata. Spośród siedmiu dyscyplin w trzech uzyskała wynik do trzeciego miejsca – zwyciężyła w dyktandzie z języka czeskiego z możliwością korektury, drugie miejsce zajęła w dyktandzie z języków obcych (wybrała języki hiszpański i słowacki), a trzecie miejsce w 30-minutowym odpisywaniu tekstu. Takie wyniki dały jej łącznie pierwsze miejsce w kategorii Junior. Mistrzyni dała próbkę swych umiejętności, przedstawiła też zdjęcia z udziału w paryskich mistrzostwach oraz z wcześniejszych mistrzostw w Chinach w 2009 roku.
Przechadzkę z wykładem o historii Miejscowego Koła PZKO w Piotrowicach i spotkanie z przewodniczącym PZKO zorganizował w poniedziałek 18.6.2012 r. zarząd MK PZKO w Piotrowicach. Zbiórka była ustalona przed piotrowickim kościołem rzymskokatolickim pod wezwaniem św. Marcina. Kościół był zbudowany w 1789 roku w miejscu pierwotnego kościoła drewnianego. Murowana fara powstała w 1852 roku. W latach 1869, 1901 i 1908 kościół był rekonstruowany. Informacje na temat historii koła PZKO uzupełnione o dane z historii gminy, mające związek z trasą przechadzki, przygotował przewodniczący klubu propozycji, Tadeusz Toman. Poinformował o pierwszej wzmiance pisemnej o Piotrowicach z 1305 roku, historii kościoła parafialnego, który razem z parafią i drewnianym budynkiem szkolnym spłonął w połowie XIX wieku. Nabożeństwa odbywały się tu w języku polskim. Jak pisze Irena Hajzlerová w książce „Pohledy do Petrovic u Karviné“, pierwsza msza w języku czeskim odbyła się dopiero w dniu 26.9.1926 r. W miejscu parkingu stała kiedyś murowana piętrowa polska szkoła, zaś szkołę czeską otwarto w 1925 roku. Po II wojnie światowej w budynku tym działała polska szkoła niższego stopnia, która istniała do 31.8.1975 r. Ostatnim dyrektorem była Wanda Kondziołka. Po 1999 roku w budynku mieści się Restauracja „U Zvonu“, dziś jest tu „Hotel Dakol”. Uczestnicy przechadzki zatrzymali się przed jedną z dwóch pamiątek na terenie gminy zapisanych w rejestrze Ministerstwa Kultury w RC, Kamiennym Krzyżem Kalwaria z 1858 roku (drugą jest Posąg św. Jana Nepomucena przy drodze w kierunku Karwiny). W Piotrowicach koło Karwiny jest też kilkanaście kamiennych krzyży, a jeden z nich znajdował się na trasie przechadzki. Zatrzymano się przed budynkami, w których kiedyś mieściły się kolejne świetlice Koła – gospodą Urbańczykówka, gdzie PZKO-wcy działali od założenia Koła w dniu 27.11.1947 r. do 1951 roku oraz znajdującym się w opłakanym stanie budynkiem Tirasówki, w której PZKO-wcy w 1951 r. zaadaptowali stolarnię na swoją drugą świetlicę. Potem w okresie od 1966 r. do 1975 r. Koło działało w drewnianym baraku byłej fabryki chemicznej i w przyległym parku, jednak budynek ten, ani park już nie istnieją. Położeniem kwiatów pod pomnikiem piotrowickich ofiar hitlerowskich obozów koncentracyjnych, którego odsłonięcie nastąpiło 20.11.1973 r., PZKO-wcy uczcili pamięć pomordowanych. Na jego tablicy widnieje napis „Obětem koncentračních táborů – Ofiarom obozów koncentracyjnych“, a obok 9 nazwisk:Jan Gawełczyk, Franciszek Grobelny, Ignacy Masztalerz, Julia Masztalerzowa, Rudolf Korpak, Jan Kot, Franciszek Krótki, Alojzy Popiołek, ks. Jan Szymeczek. Przypomniano też piotrowickie ofiary obozów stalinowskich, które niestety nie doczekały się upamiętnienia, Sylwestra Burzyka, Erwina Ruska, Szczepana Stemona, Franciszka Reka. Przechadzkę zakończono przed aktualną siedzibą, Domem PZKO w centrum gminy, której otwarcie odbyło się 16.10.1976 r. Dom wybudowany w czynie społecznym przez PZKO-wców jest własnością Gminy. Tu dziś koncentruje się działalność kulturalno-oświatowa miejscowych Polaków. Wspomniano działaczy, którzy zakładali MK PZKO w dniu 27.11.1947 roku. Pierwszym prezesem był, Erwin Hołek, sekretarzem, Robert Burzyk, a skarbnikiem, Antoni Masłowski. Oprócz tego w kronice Koła można znaleźć inne osoby, które działały dla popularyzacji polskiej kultury, m.in. Dominik Kania, Emil Sobocik, Rudolf Wójcik i jego żona Elżbieta. W PZKO były wtedy zarejestrowane trzy sekcje – teatralna, sportowa i śpiewacza. W ramach sekcji śpiewaczej działał chór mieszany Hejnał, męski Zgoda, dyrygentem chóru był, Leon Janiurek. Pamiętamy prelekcje MUDr Karola Rotigla, znanej i popularnej osoby, w czasie II wojny światowej leczył wysiedlonych Polaków w Polenlagrze w Piersnej, ubogich za darmo. W tym czasie działał zespół kabaretowy Łaziki, jego inicjatorem był, Erwin Masłowski. Pracę założycieli kontynuowali kolejni działacze, kierownik budowy Domu PZKO, Henryk Toman, jego zastępca, Teofil Tomala, gospodarze, Józef Błatoń i Władysław Sztuła oraz działaczki klubu kobiet, Anna Janusz, Elżbieta Piechaczek, Alojzja Błatoń, animatorzy śpiewactwa, Tadeusz Błanik i Erwin Michalski, kronikarze, Jan Wachtarczyk, Sylwester Mencner, Danuta Toman. Prezesem Koła który najdłużej piastował tę funkcję – 16 lat, był Oskar Mikula. W Domu PZKO działał Chór Mieszany Piotrowice-Marklowice, klub młodych Piwnica, działała Kapela Podwórkowa. Druga część poniedziałkowego popołudnia, spotkanie z przewodniczącym PZKO Janem Ryłką, poświęcona była dyskusji na aktualne tematy nurtujące miejscowych PZKO-wców. W imprezie wzięli udział studenci Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, mającego swą filię w Cieszynie. Studenci, przebywający na dziesięciodniowym obozie naukowym w Piotrowicach koło Karwiny, prowadzonym przez wykładowców, Jana Kajfosza i Bogdanę Najder, przeprowadzający badania dotyczące „obrazu czesko-polskiego pogranicza na Śląsku Cieszyńskim“.
W obecności miłośników książki polskiej była otwarta 19.11.2012 r. w Bibliotece Regionalnej w Karwinie-Frysztacie Wystawa Polskiej Książki. Jej głównym organizatorem jest Stowarzyszenie Miłośników Polskiej Książki. Imprezę dofinansowali Ministerstwo Kultury Republiki Czeskiej, Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w ramach zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za Granicą“, Miasto Czeski Cieszyn, Miasto Statutarne Karwina. Uroczyste otwarcie wystawy było połączone z promocją opowiadań Gustawa Morcinka „Z krainy Pusteckiego“. Książka Morcinka przetłumaczona była na język czeski. Na wystawie zaprezentowało się wiele wydawnictw, prezentowano kilkaset tytułów książek, kilkanaście tytułów czasopism, nie zabrakło publikacji regionalnych Książnicy Cieszyńskiej i Macierzy Ziemi Cieszyńskiej.
W sobotę 29.9.2012 r. członkowie i sympatycy MK PZKO wzięli udział w Strykówce połączonej z prelekcją Władysława Owczarzego, redaktora technicznego „Głosu Ludu“, który opowiadał o swoich pasjach, zwłaszcza kolekcjonerskich. Pokazywał stare fotografie, dodając odpowiedni komentarz. Opowiadał o zbieraniu informacji nt. pracowni fotograficznych na Śląsku Cieszyńskim, a szczególnie we Frysztacie i starej Karwinie. Pokazał zdjęcie z Piotrowic, prosząc równocześnie o pomoc w umiejscowieniu pracowni, która tu działała – jak wynika z polsko-niemieckiego napisu na odwrocie zdjęcia – fotografem był G. Vetterl. Niestety nawet dla autorek wydawnictw o gminie zdjęcie było wielką zagadką, gdyż najprawdopodobniej pracownia działała bardzo krótko i to tylko w czasach monarchii Austro-Węgierskiej. Zaciekawiło też obecnych kolekcjonowanie druków dewocyjnych, a konkretnie tzw. świętych obrazków. Kolejną pasją gościa jest kolekcjonowanie ekslibrisów. Na przykładach zgromadzonych w albumie każdy mógł zobaczyć co to jest „ekslibris” i obejrzeć ich piękno i różnorodność. Władysław Owczarzy opowiedział też o swoich przyjaźniach z niektórymi plastykami naszego regionu, jak też o kontaktach owych artystów z Piotrowicami koło Karwiny. Na zakończenie wszyscy spróbowali smacznych „stryków“, czyli placków ziemniaczanych, które przygotowywały panie z klubu kobiet.
W sobotę 6.10.2012 r. odbyła się w Domu PZKO w Piotrowicach prelekcja pt. „Wielkie drapieżniki w Beskidach“. Organizator prelekcji, klub propozycji, zaprosił z wykładem na ten temat Bc. Tomasza Krajčę, licencjata Uniwersytetu im. Palackiego w Ołomuńcu na Wydziale Ochrony Środowiska Naturalnego, członka stowarzyszenia „Duha“, zajmującego się ochroną przyrody. Prelegent w ciekawy sposób przedstawił drapieżniki żyjące w Beskidach – niedźwiedzie, wilki i rysie, ich opis, sposób żerowania, liczbę zwierząt w naszych lasach, ich migracje i konieczność ochrony. Wykorzystał materiały poglądowe: zdjęcia, modele, mapki, plakaty, broszury, naklejki, dlatego wykład zaciekawił też młodzież i dzieci. Po zakończeniu prelekcji odbyło się spotkanie z kandydatami w wyborach do Sejmiku Województwa Morawsko-Śląskiego. Z możliwości zaprezentowania się członkom koła skorzystali wójt gminy, Marian Lebiedzik (ČSSD) i Bogusław Chwajol z Orłowej (SPOZ-Zemanovci). Po prezentacji dyskutowano na temat programów wyborczych obu partii politycznych, działacze przedstawili obecnym tematy omawiane zazwyczaj w organach wojewódzkich, a także w komisjach i komitetach powołanych przez Sejmik Województwa Morawsko-Śląskiego.